Η Ουκρανία ανακοίνωσε τον τερματισμό της μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου μέσω του εδάφους της προς την Ευρώπη, μετά τη λήξη της πενταετούς συμφωνίας διέλευσης που είχε υπογραφεί με τη ρωσική Gazprom το 2019.
Η διακοπή της λειτουργίας του αγωγού ήταν αναμενόμενη και συμπίπτει με την κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία, που βρίσκεται στο τέταρτο έτος του. Σύμφωνα με το ουκρανικό Υπουργείο Ενέργειας, η λήξη της συμφωνίας ήταν «αναγκαία για λόγους εθνικής ασφάλειας».
«Σταματήσαμε τη διέλευση του ρωσικού αερίου. Πρόκειται για ένα ιστορικό γεγονός», ανέφερε η ανακοίνωση του υπουργείου, σημειώνοντας ότι η χώρα είχε προετοιμαστεί εκ των προτέρων για τη λήξη της συμφωνίας.
Δραστική μείωση των ροών από τη Ρωσία προς την Ευρώπη
Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει μειώσει σημαντικά την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο. Οι εισαγωγές μέσω αγωγών από τη Ρωσία έχουν μειωθεί από 40% το 2021 σε περίπου 8% το 2023, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Η διακοπή του αγωγού μέσω Ουκρανίας αφήνει τη Ρωσία με μία μόνο διαδρομή για τη μεταφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη: τον αγωγό TurkStream, που συνδέει τη Ρωσία με την Τουρκία και τη Βουλγαρία.
Οικονομικές απώλειες για Ουκρανία και Ρωσία
Η απόφαση αυτή φέρνει σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις και στις δύο πλευρές. Η Ουκρανία χάνει έσοδα ύψους 800 εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως από τα τέλη διέλευσης, ενώ η ρωσική Gazprom αναμένεται να υποστεί απώλειες περίπου 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων από πωλήσεις αερίου.
Το 2023, η Gazprom κατέγραψε ζημιές 6,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων, τις πρώτες σε περισσότερα από 20 χρόνια, κυρίως λόγω της μείωσης των πωλήσεων στην Ευρώπη. Αν και η Ρωσία έχει αυξήσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου στην Κίνα, η απώλεια της ευρωπαϊκής αγοράς αποτελεί σοβαρό πλήγμα για την εταιρεία και τη ρωσική οικονομία.
Ένα νέο ενεργειακό σκηνικό
Η διακοπή της ροής φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας αναδεικνύει την προσπάθεια της Ευρώπης να διαφοροποιήσει τις ενεργειακές της πηγές και να μειώσει την εξάρτησή της από τη Ρωσία. Παράλληλα, δείχνει την αλλαγή στις γεωπολιτικές ισορροπίες, με τις ενεργειακές σχέσεις να διαμορφώνονται πλέον υπό το βάρος της συνεχιζόμενης σύγκρουσης.
Οι εξελίξεις στο ενεργειακό μέτωπο είναι κρίσιμες, με την Ουκρανία, τη Ρωσία και την Ευρώπη να προσπαθούν να προσαρμοστούν σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο τοπίο. Η ιστορία συνεχίζεται, και οι συνέπειες αυτής της απόφασης θα φανούν τους επόμενους μήνες.
