Το κουνούπι Aedes albopictus, γνωστό και ως «κουνούπι τίγρης», αποτελεί σήμερα μια από τις πιο ανησυχητικές απειλές για τη δημόσια υγεία στην Ελλάδα. Αν και η αρχική εξάπλωσή του οφείλεται στο παγκόσμιο εμπόριο – μέσω μεταφοράς μεταχειρισμένων ελαστικών και φυτών όπως το lucky bamboo – η κλιματική αλλαγή λειτουργεί ως επιταχυντής και πολλαπλασιαστής του κινδύνου, επισημαίνει το climatebook, τονίζοντας ότι η κλιματική κρίση δεν εκδηλώνεται μόνο με καύσωνες ή πυρκαγιές. Μπορεί να είναι και ένα σιωπηλό κουνούπι στην αυλή μας.
Το είδος εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 2003 (Κέρκυρα, Ήπειρος) και έχει πλέον εγκατασταθεί σε αστικά και ημιαστικά περιβάλλοντα σε όλη σχεδόν τη χώρα. Χάρη στην οικολογική του ευελιξία και την ικανότητά του να αναπαράγεται σε μικρές ποσότητες στάσιμου νερού, το κουνούπι τίγρης δραστηριοποιείται από την άνοιξη μέχρι και τον Δεκέμβριο, με κορύφωση τους μήνες Ιούλιο–Σεπτέμβριο.
Κουνούπι τίγρης – Η υπερθέρμανση το ευνοεί
Η κλιματική αλλαγή, με τις αυξημένες τιμές θερμοκρασίας και τις παρατεταμένες περιόδους ζέστης, διευκολύνει την επιβίωση και τον πολλαπλασιασμό του σε περιοχές που παλαιότερα δεν ήταν φιλόξενες. Επιπλέον, η θερμότερη ατμόσφαιρα επιταχύνει την αναπαραγωγή τόσο των κουνουπιών όσο και των ιών που μεταφέρουν – όπως ο δάγκειος πυρετός, ο Chikungunya πυρετός, και ο ιός του Δυτικού Νείλου.
Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα καταγράφει σταθερά δεκάδες περιστατικά του ιού του Δυτικού Νείλου, με πιο ευάλωτες περιοχές τη Βόρεια Ελλάδα και την Αττική.
Η αντιμετώπιση της απειλής απαιτεί:
- Ενίσχυση της επιδημιολογικής επιτήρησης,
- Ενεργή συμμετοχή των πολιτών στην απομάκρυνση στάσιμων νερών,
- Σχεδιασμό τοπικών παρεμβάσεων ειδικά την περίοδο αιχμής
Ανησυχία για τη δημόσια υγεία – Οδηγίες του ΕΟΔΥ
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, το κουνούπι τίγρης τσιμπάει κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας. Όλοι πρέπει να λαμβάνουμε μέτρα για να αποφεύγουμε τα τσιμπήματα των κουνουπιών και για να μειώνουμε τα σημεία που αφήνουν τα αβγά τους γύρω μας (σπίτι, αυλή, χωράφι), επισημαίνει.
Μέτρα ατομικής προστασίας
- Κατάλληλα ρούχα που καλύπτουν όσο γίνεται περισσότερο το σώμα:
– μακριά μανίκια και παντελόνια
– ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα - Εντομοαπωθητικά σε ακάλυπτο δέρμα & επάνω από τα ρούχα
– εγκεκριμένα στη χώρα
– με αποτελεσματικές δραστικές ουσίες όπως:
• DEET
• Πικαριδίνη/ικαριδίνη
• ΙR3535
• Citriodiol ή Eucalyptus citriodora oil, hydrated, cyclized (ec oil (h/c))
Επίσης:
Μέτρα πρόληψης στο σπίτι
- Σήτες σε πόρτες, παράθυρα, φεγγίτες και αεραγωγούς τζακιού
- Ανεμιστήρες (ιδίως οροφής) ή κλιματιστικά
- Εντομοκτόνα – εντομοαπωθητικά χώρου (εγκεκριμένα στη χώρα): φιδάκια, ταμπλέτες ή υγρά (στην πρίζα), αεροζόλ κλπ
Μείωση των σημείων που τα κουνούπια αφήνουν τα αβγά τους
Μέτρα πρόληψης στο σπίτι
- Απομακρύνουμε τα στάσιμα νερά και από μικρές εστίες (π.χ. από λεκάνες, βάζα, κουβάδες, πιατάκια γλαστρών)
- Αδειάζουμε στάσιμο νερό κάθε εβδομάδα
- Σκεπάζουμε – καλύπτουμε τα αντικείμενα με στάσιμο νερό
- Φυλάσσουμε δοχεία νερού (κουβάδες, καρότσια, βαρέλια) γυρισμένα ανάποδα ή καλυμμένα
- Δεν αφήνουμε να συσσωρεύονται λύματα, νερά αποχέτευσης, απόβλητα
- Αντικαθιστούμε σπασμένους σωλήνες νερού που τρέχουν
- Καλύπτουμε ή απομακρύνουμε παλιά λάστιχα που μαζεύουν νερό
- Καθαρίζουμε τα φύλλα που μαζεύονται στις υδρορροές
- Κουρεύουμε τακτικά το γρασίδι, τους θάμνους και τις φυλλωσιές (καταφύγια ενήλικων κουνουπιών)
- Ποτίζουμε κατά προτίμηση το πρωί
- Καλύπτουμε με σήτες τους αγωγούς εξαερισμού των βόθρων
- Αν έχουμε πισίνα ή σιντριβάνι: θέτουμε κάθε μέρα σε λειτουργία το φίλτρο καθαρισμού
- Δίνουμε κλίση στον κήπο για να απομακρύνονται τα νερά
Μέτρα πρόληψης στην εργασία
- Καθαρίζουμε συχνά και ψεκάζουμε στάβλους ζώων και κοτέτσια
- Ανανεώνουμε τακτικά το νερό σε ποτίστρες ζώων, γούρνες, στέρνες
- Καλύπτουμε τις βάρκες ώστε να μην μαζεύουν νερό της βροχής
Μέτρα πρόληψης στην κοινότητα
◼ Καθαρίζουμε τους αγωγούς ομβρίων υδάτων και τα αρδευτικά κανάλια από ό,τι εμποδίζει την ελεύθερη ροή νερού
◼ Καθαρίζουμε τα αγριόχορτα και τη βλάστηση από επιφανειακά νερά (ρέματα, κανάλια)
◼ Δεν κάνουμε αλόγιστη χρήση νερού, κυρίως όταν δεν υπάρχουν κατάλληλοι αποχετευτικοί αγωγοί
◼ Στα νεκροταφεία → χρησιμοποιούμε συνθετικά άνθη όχι ανθοδοχεία με νερό
