Οι υψηλές θερμοκρασίες μπορούν να μας επηρεάσουν όλους, ειδικά όταν διανύουμε ένα κύμα καύσωνα. Ωστόσο, υπάρχουν ευπαθείς ομάδες του πληθυσμου, που διατρέχουν σοβαρότερους κινδύνους.
Εν όψει του καύσωνα που βιώνει αυτές τις ημέρες η χώρα καλό είναι να γνωρίζουμε πώς η ζέστη επηρεάζει τον ανθρώπινο οργανισμό και τι πρέπει να προσέχουμε.
Τι προκαλεί η υπερβολική ζέστη στο σώμα μας;
Καθώς το σώμα θερμαίνεται, τα αιμοφόρα αγγεία ανοίγουν με αποτέλεσμα να πέφτει η αρτηριακή πίεση. Τότε η καρδιά δουλεύει περισσότερο, ώστε να στέλνει το αίμα σε όλο το σώμα. Αυτή η διαδικασία μπορεί να προκαλέσει ήπια συμπτώματα, όπως εξανθήματα που προκαλούν κνησμό ή πρήξιμο στα πόδια.
Παράλληλα, λόγω της εφίδρωσης, το σώμα έχει απώλεια υγρών και αλατιού και, κυρίως, αλλάζει η ισορροπία μεταξύ τους στο σώμα. Αυτό, σε συνδυασμό με τη μειωμένη αρτηριακή πίεση, μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση από τη θερμότητα.
Τα συμπτώματα της θερμοπληξίας είναι: ζάλη, ναυτία, λιποθυμία, σύγχυση, μυϊκές κράμπες, πονοκεφάλοι, έντονη εφίδρωση, κόπωση.
Εάν η αρτηριακή πίεση πέσει πολύ, ο κίνδυνος καρδιακών προσβολών αυξάνεται.
Γιατί αντιδρά έτσι το σώμα
Όλα τα παραπάνω είναι αποτέλεσμα της προσπάθειας του ανθρώπινου σώματος να διατηρήσει τη θερμοκρασία τους στους 37 βαθμούς Κελσίου περίπου. Αυτή τη θερμοκρασία προσπαθεί να διατηρήσει είτε ο άνθρωπος βρίσκεται σε χιονοθύελλα είτε σε καύσωνα. Οι 37 βαθμοί είναι η θερμοκρασία στην οποία το σώμα μας έχει εξελιχθεί για να λειτουργεί.
Όταν ο καιρός ζεσταίνεται, είναι πιο δύσκολο για το σώμα να διατηρήσει χαμηλή τη θερμοκρασία του πυρήνα του. Ανοίγει περισσότερα αιμοφόρα αγγεία κοντά στο δέρμα για να χάσει θερμότητα προς το περιβάλλον και αρχίζει να ιδρώνει.
Καθώς ο ιδρώτας εξατμίζεται, αυξάνει δραματικά τη θερμότητα που χάνεται από το δέρμα.
Μπορούμε να παραμείνουμε ασφαλείς στη ζέστη;
Κατ’ αρχάς, πρέπει να φροντίσουμε όσους χρειάζονται βοήθεια, όπως οι ηλικιωμένοι και τα πολύ μικρά παιδιά, αλλά και όσοι υποφέρουν από χρόνια νοσήματα.
Οι γενικές οδηγίες είναι οι εξής:
- Να παραμένετε δροσεροί σε εσωτερικούς χώρους κλείνοντας τις κουρτίνες στα δωμάτια που βλέπουν στον ήλιο
- Να πίνετε άφθονα υγρά και να αποφεύγετε την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Να μην εκτίθεστε στον ήλιο μεταξύ 11:00 και 15:00, όταν οι ακτινοβολία του ήλιου είναι πιο έντονη
- Να παραμένετε στη σκιά, να χρησιμοποιείτε αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας και να φοράτε καπέλο με πλατύ γείσο
- Να αποφεύγετε τη σωματική άσκηση την πιο ζεστή ώρα της ημέρας
- Να έχετε μαζί σας νερό εάν ταξιδεύετε
Αν μπείτε στον πειρασμό να βουτήξετε σε ποτάμια, λίμνες ή στη θάλασσα, καλό είναι να ελέγξετε αν τα νερά είναι ασφαλή για κολύμβηση.
Προσοχή: Δεν αφήνουμε ποτέ σε κλειδωμένο όχημα μωρά, μικρά παιδιά ή ζώα.
Αν κάποιος έχει θερμοπληξία;
Στην περίπτωση που κάποιος κοντινός έχει υποστεί θερμική καταπόνηση ή θερμοπληξία, για να τον βοηθήσετε κάνετε τα εξής:
- Τον μετακινείτε σε δροσερό μέρος
- Τον ξαπλώσετε και σηκώνετε ελαφρώς τα πόδια του
- Τον υποχρεώνετε να πίνει άφθονο νερό. Βοηθούν επίσης τα αναψυκτικά και τα ποτά με ηλεκτρολήτες που απευθύνονται σε αθλητές.
- Δροσίζετε το δέρμα του, ψεκάζοντάς τον ή βρέχοντάς τον με δροσερό νερό και ανοίγοντας έναν ανεμιστήρα. Κρύα επιθέματα γύρω από τις μασχάλες ή τον λαιμό είναι επίσης καλά.
Το κρίσιμο χρονικό διάστημα για να συνέλθει κάποιος είναι η μισή ώρα. Αν περάσει αυτό το χρονικό διάστημα χωρίς να υπάρξει βελτίωση, χρειάζεται ιατρική βοήθεια.
Πρόκειται για θερμοπληξία και καλό θα ήταν να καλέσετε ασθενοφόρο. Όσοι υποφέρουν από θερμοπληξία μπορεί να σταματήσουν να ιδρώνουν παρ’ όλο που ζεσταίνονται πολύ. Μπορεί να ανεβάσουν πυρετό που να ξεπερνάει τους 40 βαθμούς. Κινδυνεύουν από επιληπτικές κρίσεις ή να χάσουν τις αισθήσεις τους.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ή όσοι έχουν μακροχρόνιες παθήσεις –π.χ. καρδιακές- μερικές φορές είναι λιγότερο ικανά να αντιμετωπίσουν την καταπόνηση που ασκεί η θερμότητα στο σώμα.
Ο διαβήτης μπορεί να κάνει το σώμα να χάνει νερό πιο γρήγορα. Ορισμένες επιπλοκές της νόσου μπορούν να μεταβάλουν τα αιμοφόρα αγγεία και την ικανότητα εφίδρωσης.
Τα παιδιά και όσοι αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα μπορεί επίσης να είναι πιο ευάλωτοι. Οι ασθένειες με άνοια ίσως δεν μπορούν να εξηγήσουν τι αισθάνονται ή να μην μπορούν να αντιδράσουν στη ζέστη.
Ζέστη και φάρμακα
Υπάρχουν φάρμακα που μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπττώματα που προκαλεί η ζέστη. Ωστόσο, οι ασθενείς πρέπει να συνεχίσουν να παίρνουν τα φάρμακά τους κανονικά και να φροντίσουν να παραμένουν δροσεροί και ενυδατωμένοι.
Ποια είναι αυτά τα φάρμακα: Τα διουρητικά, που αυξάνουν την ποσότητα νερού που αποβάλλει το σώμα και χορηγουνται συνήθως σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια. Σε υψηλές θερμοκρασίες, αυξάνουν τους κινδύνους αφυδάτωσης και ανισορροπιών σε βασικά μέταλλα στο σώμα.
Τα αντιυπερτασικά, σε συνδυασμό με τη διαστολή των αιμοφόρων αγγείων λόγω ζέστης, μπορούν να προκαλέσουν σημαντική ή επικίνδυνη μείωση της αρτηριακής πίεσης.
Ορισμένα φάρμακα για την επιληψία και τη νόσο του Πάρκινσον μπορούν να εμποδίσουν την εφίδρωση και να δυσκολέψουν το σώμα να κρυώσει.
Άλλα φάρμακα όπως το λίθιο ή οι στατίνες μπορεί να γίνουν συμπυκνωθούν στο αίμα εάν υπάρχει υπερβολική απώλεια υγρών.
