Το 99% του πληθυσμού διεθνώς, αναπνέει αέρα με ρύπους πέραν των ορίων που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Τα τελευταία 50 χρόνια, έχουν καταγραφεί 1672 καταστροφές που σχετίζονται με τον καιρό στην Ε.Ε. και οι οποίες έχουν προκαλέσει περίπου 160.000 θανάτους και οικονομική ζημιά 417 δις. ευρώ.
Τα τελευταία 10 χρόνια ήταν τα πιο θερμά που έχουν καταγραφεί στην ιστορία, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
Η ατμοσφαιρική ρύπανση, αυξάνει τα εγκεφαλικά, τα εμφράγματα, τον καρκίνο του πνεύμονα και τις αναπνευστικές παθήσεις. Περιβαλλοντικοί παράγοντες ευθύνονται για πάνω από 1.200 θανάτους σε παιδιά κάτω των 18 ετών.
Όσον αφορά τις λοιμώξεις, το αποτύπωμα άνθρακα έχει αυξήσει τα περιστατικά Δάγκειου πυρετού κατά 60% στη Νοτιοανατολική Ασία και τη Λατινική Αμερική.
Στην αύξηση της νοσηρότητας, θα πρέπει να προστεθεί και το κάπνισμα που ισοδυναμεί με ρύπανση 10 φορές πάνω από αυτήν μιας μηχανής ντίζελ.
Ένα φίλτρο τσιγάρου μολύνει 4,5 λίτρα νερού. Τα τσιγάρα «κοστίζουν» επίσης 600 εκατ. δέντρα 22 τόνους νερού και 22 τόνους διοξειδίου άνθρακα
Τα στοιχεία αυτά παρέθεσε ο καθηγητής Παθολογίας, Λοιμωξιολόγος Σωτήρης Τσιόδρας στη διάρκεια ομιλίας του σε εκδήλωση για τη διακοπή του καπνίσματος και την προστασία του περιβάλλοντος με τίτλο: «Κάπνισμα και Ρύπανση Περιβάλλοντος: Οι σιωπηλοί εχθροί της Υγείας μας». Την εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο Ίδρυμα Θεοχαράκη, συντόνισε ο ΕΟΔΥ και οργανώθηκε από την Εθνική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας, την Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, την Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων και την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία.
Ο κ. Τσιόδρας επεσήμανε ότι διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο, όζον, μονοξείδιο του αζώτου, και άλλα αέρια που προκαλούν ρύπανση, συμβάλλουν στην άνοδο της θερμοκρασίας που είναι κατά 49% υψηλότερη από το 1990.
Τα μικροσωματίδια που εκλύονται, όσο πιο μικρά είναι τόσο πιο βαθειά μπαίνουν στους πνεύμονες. Τα μικροσωματίδια από πυρκαγιές έχουν κινητικότητα τέτοια, που από τις πυρκαγιές στον Καναδά το 2023, αυξήθηκαν τα καρδιαγγειακά περιστατικά στη Βαλτιμόρη των ΗΠΑ. Οι φωτιές στη Μανιτόμπα του Καναδά, σύμφωνα με στοιχεία του συστήματος Copernicus, είχαν επίδραση στη μόλυνση της ατμόσφαιρας στην Ευρώπη, φτάνοντας και στην Ελλάδα.
Όσο για το κάπνισμα, το 2023 παρατηρήθηκαν 700.000 νέες περιπτώσεις φυματίωσης σχετιζόμενες με το κάπνισμα.
Καταλήγοντας, ο κ. Τσιόδρας υπογράμμισε ότι «ο κόσμος είναι διασυνδεδεμένος. Ζούμε σε μια κοινωνία που επιδιώκει να προειδοποιεί με την ανάπτυξη σχετικών συστημάτων. Στόχος είναι να μειώσουμε τα αέρια του θερμοκηπίου. Τώρα είναι η ώρα για δέσμευση».
Φίλτρα τσιγάρων – μικροπλαστικά
Ο εντεταλμένος σύμβουλος της Περιφέρειας Αττικής για θέματα ελέγχου – λειτουργίας αθλητικών εγκαταστάσεων Χρήστος Γώγος, αναφερόμενος στις περιβαλλοντικές επιδράσεις του καπνίσματος, είπε ότι ένα φίλτρο τσιγάρου μολύνει 4,5 λίτρα νερού. Τα τσιγάρα «κοστίζουν» επίσης 600 εκατ. δέντρα 22 τόνους νερού και 22 τόνους διοξειδίου άνθρακα. Όσο για τα φίλτρα τους, αποτελούν τη 2η μορφή μικροπλαστικών, πρέπει να αντιμετωπίζονται όπως τα πλαστικά μιας χρήσης και για το λόγο αυτό, αρκετές χώρες μελετούν την απαγόρευση τους, για προστασία του περιβάλλοντος.
Η κοσμήτορας της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΕΚΠΑ καθ. Παγώνα Λάγιου, επισήμανε ότι αρχίζει να γίνεται πρόβλημα η εξάρτηση από τα ηλεκτρονικά τσιγάρα στους νέους και αναφέρθηκε σε πρόσφατη δημοσίευση μελέτης στο JAMA σύμφωνα με την οποία, φάρμακο που χρησιμοποιείται για την απεξάρτηση των καπνιστών, έχει εφαρμογή και στην απεξάρτηση από τα ηλεκτρονικά τσιγάρα.
Ο πρόεδροςτης Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας Στυλιανός Λουκίδης
Εθισμένη γενιά
Ο καθηγητής Παθολογικής Φυσιολογίας και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Λοιμώξεων Νίκος Σύψας, εξήγησε το συσχετισμό μεταξύ καπνίσματος και λοιμώξεων, λέγοντας ότι καταστρέφει το επιθήλιο που προστατεύει τους πνεύμονες και γι΄αυτό σχετίζεται με αύξηση των λοιμώξεων από φυματίωση, ιογενείς λοιμώξεις, πνευμονία κλπ.
Επιπλέον ευνοεί τη θρομβοπάθεια και τις εξάρσεις της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας, οι οποίες οφείλονται σε λοιμώξεις.
Μιλώντας για πρόληψη, είπε ότι η τελευταία αντικαπνιστική εκστρατεία στη χώρα μας «ξεφούσκωσε» και αντιπρότεινε σοβαρή αντικαπνιστική εκστρατεία με μέτρα και ποινολόγιο.
Όσο για τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, είπε ότι για τις διάφορες γεύσεις, περιέχονται χρωστικές και άλλες ουσίες, οι οποίες αν περιμένουμε να δούμε τις επιπτώσεις τους, τότε θα είναι πολύ αργά.
Καταλήγοντας είπε ότι η κατάσταση είναι ανεξέλεγκτη στα γυμνάσια, ακόμη και στα δημοτικά, και ότι δημιουργείται μια γενιά που είναι εθισμένη και για άλλες ουσίες, «αλκοόλ ή τίποτα άλλο», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.
Έλεγχος για καρκίνο πνεύμονα
Ο καθηγητής Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας Στυλιανός Λουκίδης σημείωσε ότι στην Ελλάδα έχουμε 9.000 περιστατικά καρκίνου πνεύμονα κάθε χρόνο με το 90% αυτών να είναι καπνιστές. Τα τελευταία χρόνια είναι πολύ περισσότερες οι γυναίκες του νοσούν και το πιο σημαντικό είναι ότι 7 στους 10 από αυτούς τους ασθενείς δεν θα ζήσουν πάνω από 5 χρόνια.
Για το λόγο αυτό πρότεινε την εισαγωγή προσυμπτωματικού ελέγχου στους καπνιστές 50-80 ετών, που καπνίζουν πάνω από 10 χρόνια τουλάχιστον ένα πακέτο τσιγάρα, για να αναδειχθούν πρώιμα τα περιστατικά καρκίνου και να σωθούν ζωές. Πρόσθεσε μάλιστα ότι οι Αυστραλοί μελετούν τώρα να κόψουν και το άτμισμα, που όπως φαίνεται, είναι μεγαλύτερο πρόβλημα.
Διακοπή καπνίσματος
Η καθηγήτρια Πνευμονολογίας και μέλος Δ.Σ. της ΕΠΕ Παρασκευή Κατσαούνου αναφερόμενη στα ιατρεία διακοπής καπνίσματος, σημείωσε ότι στη χώρα μας έχουμε την υψηλότερη αποτελεσματικότητα στην Ευρώπη, ενώ πάνω από 2000 επαγγελματίες υγείας έχουν εκπαιδευτεί στη διακοπή καπνίσματος. Σε αυτούς πρέπει να δοθούν κίνητρα να βοηθήσουν.
Τα φάρμακα που χορηγούνται για την απεξάρτηση πρέπει να αποζημιωθούν. Είναι παράλογο τα φάρμακα για την πιο αποτελεσματική παρέμβαση κατά της στεφανιαίας νόσου να μην αποζημιώνονται ενώ είναι απαραίτητα μόνο για τρεις μήνες. Πρέπει η ιατρική βοήθεια να παρέχεται άμεσα, αποτελεσματικά και δωρεάν.
Το ποσοστό των καπνιστών, από 48% έχει φτάσει στο 30%. Όμως δεν μπορεί ο εθισμένος να διακόψει το κάπνισμα χωρίς φαρμακευτική και συμπεριφορική βοήθεια.
Πρέπει να αποζημιώνονται τα φάρμακα και να υπάρξει δυνατότητα πρόσβασης και στην πρωτοβάθμια περίθαλψη, για να βοηθηθούν οι καπνιστές να διακόψουν.
Η καρδιά ανταποκρίνεται στα σήματα
Ο αν. καθηγητής ΕΚΠΑ και γενικός γραμματεάς της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας Αθανάσιος Τρίκας έκανε λόγο για τα 17 νέα ιατρεία διακοπής καπνίσματος που ξεκίνησε η καρδιολογική εταιρεία, επισημαίνοντας ότι ένας καπνιστής έχει διπλάσιες πιθανότητες από έναν μη καπνιστή να πάθει έμφραγμα. Στους καπνιστές περιλαμβάνονται και οι παθητικοί καπνιστές.
Επεσήμανε επίσης, ότι μπορεί να μειώνονται οι καπνιστές, αυξάνονται όμως αυτοί που ατμίζουν.
Ο κ. Τρίκας σημείωσε ότι το καρδιαγγειακό σύστημα αντιδρά στα πάντα, καθώς η καρδιά είναι δέκτης πολλών σημάτων του ανθρωπίνου σώματος. Έτσι, εξήγησε ότι επιδρά σ΄ αυτό κάθε είδους ρύπανση. Μέχρι και η ηχορύπανση είναι αρκετή με 70 ντεσιμπελ να προκαλέσει έμφραγμα. Ο θόρυβος κινητοποιεί το κεντρικό νευρικό σύστημα, την κορτιζόλη και άλλες ορμόνες, και όπως κάνει και το κάπνισμα, καταστρέφει το ενδοθήλιο, δημιουργώντας προϋποθέσεις αθηρωμάτωσης, αρρυθμιών, διαταραχές ύπνου.
Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ καθ. Χρ. Χατζηχριστοδούλου
Κλείνοντας την εκδήλωση ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ καθ. Επιδημιολογίας Χρ. Χατζηχριστοδούλου, επεσήμανε ότι χρειάζεται να γίνει καλύτερη εφαρμογή του υπάρχοντος νόμου κατά του καπνίσματος και να συμπληρωθεί πιθανόν.
Αναφερόμενος σε δράσεις πρόληψης, αναφέρθηκε σε πρόγραμμα του ΕΣΠΑ 5 εκατ. ευρώ που στόχο έχει την αλλαγή συμπεριφοράς στους νέους ώστε να μην αρχίζουν το κάπνισμα, στις προσπάθειες να επεκταθεί το ωράριο λειτουργίας της τηλεφωνικής γραμμής πρόληψης «1135», μέχρι τις 9 το βράδυ και το Σάββατο, αλλά και την μείωση του καπνίσματος στους γιατρούς που αποτελούν πρότυπο για την διακοπή του καπνίσματος.
