Ο κίνδυνος να εμφανίσει κάποιος άνθρωπος άνοια μπορεί να μειωθεί και μάλιστα σχεδόν στο μισό, αν αντιμετωπιστούν σωστά και ελεγχθούν οι παράγοντες που σχετίζονται με την εκδήλωση της νόσου.
Στην Ελλάδα υπάρχουν 150.000 άνθρωποι που έχουν διαγνωστεί με άνοια
«Από το 2020 και μετά, είμαστε πια σε θέση να πούμε με σιγουριά πως υπάρχουν δώδεκα – και πλέον δεκατέσσερις – παράγοντες, που αν ελεγχθούν σωστά μπορούν να μειώσουν σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης άνοιας» επισήμανε η πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών, Μάγδα Τσολάκη.
Μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ με αφορμή ομιλία της με θέμα «Έξυπνες ιδέες για την πρόληψη της άνοιας» στο πλαίσιο του Μακεδονικού Φαρμακευτικού Συνεδρίου που διεξάγεται 24-25 Μαΐου στο Διοικητήριο της Π.Ε. Κιλκίς, η κ. Τσολάκη εξήγησε ότι «αν αντιμετωπίσουμε σωστά όλους αυτούς τους παράγοντες, θα ελαττωθεί το ποσοστό της άνοιας κατά 45%. Έτσι, αντί να περιμένουμε στην Ελλάδα 300.000 ασθενείς με άνοια το 2050, θα παραμείνουμε στους 150.000 που είμαστε τώρα».
Άνοια: Οι παράγοντες που μπορούν να ελεχθούν
Οι 12+2 παράγοντες που συνδέονται με τον κίνδυνο άνοιας και μπορούν να ελεχθούν ώστε να μειώσουν τις πιθανότητες εκδήλωσης της νόσου, είναι οι εξής:
1. Η υπέρταση: Η αντιμετώπιση της υψηλής αρτηριακής πίεσης είναι κρίσιμη. Πολλοί ηλικιωμένοι αποφεύγουν τη φαρμακευτική αγωγή λόγω κόστους ή φόβου για χημικές ουσίες. Ωστόσο, υπάρχουν και φυτικά προϊόντα που μπορούν να βοηθήσουν.
2. Η παχυσαρκία: Η διατήρηση υγιούς βάρους είναι σημαντική. Μελέτες σε ποντίκια έδειξαν ότι η μείωση της πρόσληψης τροφής μπορεί να διπλασιάσει το προσδόκιμο ζωής.
3. Ο σακχαρώδης διαβήτης: Η τακτική παρακολούθηση και διαχείριση του σακχάρου στο αίμα είναι απαραίτητη, με τη βοήθεια σύγχρονων φαρμάκων.
4. Η σωματική δραστηριότητα: Η άσκηση, όπως το περπάτημα και η κηπουρική, βοηθά στη διατήρηση της εγκεφαλικής υγείας.
5. Η ατμοσφαιρική ρύπανση: Η έκθεση σε μικροσωματίδια μπορεί να προκαλέσει φλεγμονές στον εγκέφαλο. Συνιστάται η αποφυγή περιοχών με έντονη κυκλοφορία.
6. Η κατάχρηση αλκοόλ: Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ επηρεάζει αρνητικά την εγκεφαλική λειτουργία. Μετά τα 65 οι απόψεις διίστανται, αλλά γενικά συνιστάται μέτρο.
7. Το κάπνισμα: Το κάπνισμα επηρεάζει τα αγγεία και, κατά συνέπεια, την τροφοδοσία του εγκεφάλου.
8. Οι κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις: Η προστασία του κεφαλιού από τραυματισμούς είναι σημαντική, καθώς ένα δυνατό χτύπημα μπορεί να προκαλέσει απώλεια εκατομμυρίων εγκεφαλικών κυττάρων.
9. Η κατάθλιψη: Η έγκαιρη αντιμετώπισή της είναι κρίσιμη, καθώς η απομόνωση και η έλλειψη ερεθισμάτων μπορούν να οδηγήσουν σε ατροφία των νευρώνων.
10. Η απώλεια ακοής: Η απώλεια ακοής απομονώνει τον εγκέφαλο από τα ερεθίσματα, επηρεάζοντας την εγκεφαλική λειτουργία.
11. Η χαμηλή εκπαίδευση: Η εκπαίδευση κατά την παιδική και εφηβική ηλικία συμβάλλει στην ενίσχυση της γνωστικής εφεδρείας.
12. Η κοινωνική απομόνωση: Η διατήρηση κοινωνικών σχέσεων και η συμμετοχή σε δραστηριότητες βοηθούν στη διατήρηση της εγκεφαλικής υγείας.
Το 2024, προστέθηκαν δύο ακόμη παράγοντες:
13. Η παθολογική LDL χοληστερίνη: Η παρακολούθηση και διαχείριση της κακής χοληστερίνης είναι σημαντική.
14. Η απώλεια όρασης: Η απώλεια όρασης απομονώνει τον εγκέφαλο από τα οπτικά ερεθίσματα.
Παράγοντες υπό μελέτη
Επιπλέον, τρεις ακόμη παράγοντες βρίσκονται υπό μελέτη και ενδέχεται να προστεθούν το 2028. Οι παράγοντες αυτοί είναι το χρόνιο στρες, οι διαταραχές ύπνου και τα αναισθητικά.
Συγκεκριμένα, οι έρευνες έχουν δείξει ότι η συνεχής ψυχολογική πίεση μπορεί να επηρεάσει την εγκεφαλική λειτουργία, ενώ η κακή ποιότητα ύπνου φαίνεται να συνδέεται με τον κίνδυνο άνοιας.
Τέλος, η επίδραση των αναισθητικών στον εγκέφαλο βρίσκεται ακόμα υπό διερεύνηση.
