Μπορεί οι εξαντλητικές ώρες εργασίας να επηρεάζουν πολύ περισσότερο από την παραγωγικότητα και την ψυχική υγεία: νέα έρευνα δείχνει ότι η δομή του ίδιου του εγκεφάλου ίσως αλλοιώνεται όταν δουλεύουμε πάνω από 52 ώρες την εβδομάδα. Τα ευρήματα ενισχύουν τη σύνδεση ανάμεσα στην εργασιακή υπερκόπωση και τις βλάβες σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μνήμη, τη συγκέντρωση και τη συναισθηματική ισορροπία.
Η υπερεργασία ενδέχεται να επηρεάζει περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επίλυση προβλημάτων και τη μνήμη, ενώ πιθανώς έχει και αρνητικές συνέπειες στην ψυχική υγεία, σύμφωνα με νέα επιστημονική μελέτη.
Τα ευρήματα, που δημοσιεύτηκαν στην επιθεώρηση Occupational and Environmental Medicine, βασίστηκαν σε δεδομένα εργαζομένων στον τομέα της υγείας που δούλευαν τουλάχιστον 52 ώρες την εβδομάδα.
Οι ερευνητές, χρησιμοποιώντας μαγνητικές τομογραφίες (MRI), εξέτασαν τη δομή του εγκεφάλου 110 εργαζομένων, κυρίως κλινικών ιατρών. Από αυτούς, οι 32 εργάζονταν υπερβολικά πολλές ώρες εβδομαδιαίως, ενώ οι υπόλοιποι 78 διατηρούσαν κανονικό ωράριο.
Μεταβολές στον εγκέφαλο
Η ομάδα παρατήρησε ότι όσοι εργάζονταν υπερβολικά ήταν κατά μέσο όρο νεότεροι, με λιγότερα χρόνια προϋπηρεσίας αλλά υψηλότερο επίπεδο μόρφωσης. Όπως αναφέρουν οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Yonsei στη Νότια Κορέα: «Τα άτομα που υπερεργάζονται εμφάνισαν σημαντικές αλλαγές σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τις εκτελεστικές λειτουργίες και τη ρύθμιση των συναισθημάτων».
Η υπερεργασία συνδέεται με δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο.
Συγκεκριμένα, καταγράφηκε αύξηση 19% στον όγκο της περιοχής left caudal middle frontal gyrus, η οποία σχετίζεται με τη συγκέντρωση, τη βραχυπρόθεσμη μνήμη και τη γλωσσική επεξεργασία. Μεταβολές εντοπίστηκαν επίσης σε περιοχές που σχετίζονται με τον σχεδιασμό, τη λήψη αποφάσεων, την αυτοαντίληψη και την κοινωνική αντίληψη.
Οι ερευνητές καταλήγουν:
«Η μελέτη παρέχει ενδείξεις ότι η υπερεργασία συνδέεται με δομικές αλλαγές στον εγκέφαλο, ιδίως σε περιοχές που σχετίζονται με τη γνωστική και συναισθηματική λειτουργία. Τα ευρήματα ενισχύουν τη σημασία της υπερεργασίας ως προβλήματος δημόσιας υγείας και αναδεικνύουν την ανάγκη για πολιτικές που περιορίζουν τα εξαντλητικά ωράρια».
Η Ρουθ Γουίλκινσον, επικεφαλής πολιτικής στον οργανισμό Institution of Occupational Safety and Health, πρόσθεσε:
«Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας, η υπερεργασία αυξάνεται παγκοσμίως και ευθύνεται για περίπου το ένα τρίτο του συνόλου των επαγγελματικά σχετιζόμενων ασθενειών».
Η ίδια τονίζει ότι το φαινόμενο συνδέεται και με άγραφες απαιτήσεις στον σύγχρονο εργασιακό χώρο, όπως η προσδοκία διαρκούς διαθεσιμότητας.
«Η έρευνα μας έδειξε πως σχεδόν ένας στους τέσσερις εργαζομένους στο Ηνωμένο Βασίλειο δουλεύει τακτικά πάνω από το νομικό όριο των 48 ωρών την εβδομάδα. Το 44% θεωρεί ότι οι υπερωρίες είναι εγγενές στοιχείο της κουλτούρας της επιχείρησής τους, ενώ πάνω από τους μισούς ελέγχουν τακτικά επαγγελματικά emails εκτός ωραρίου».
Η οργάνωση ζητά από τους εργοδότες να αναγνωρίσουν και να διαχειριστούν τους ψυχοκοινωνικούς κινδύνους ως μέρος της γενικότερης αξιολόγησης κινδύνου και να σταματήσουν να μετακυλούν ανεπίσημες απαιτήσεις στους εργαζομένους.
